مؤلف:  علی اکبر الهی خراسانی

آیت الله حاج میرزاجواد آقا تهرانی عالمی وارسته مجاهدی خودساخته عارفی به خداپیوسته فقیهی مفسر مفسری فیلسوف زاهدی اندیشمند و دانشمندی پرهیزكار بود كه در علم و عمل و زهد و تقوی اسوه بود و سرمشق و حجت دیگران.

او به سال 1283 شمسی در خانواده ای اصیل و مذهبی در تهران متولد شد. پدرش مرحوم حاج محمدتقی و برادرش مرحوم حاج آقا رضا شاهپوری (حاج طرخانی) از تجار متدین متعهد و مورد اعتماد بازاریان بودند. مرحوم حاج آقا رضا به انتخاب مرحوم آیت الله العظمی بروجردی تا آخر عمر در سمت سرپرستی مسجد اعظم قم تلاشی مخلصانه و موفق داشت.

مرحوم میرزا پس از تحصیل دوره ابتدایی و اخذ گواهی سیكل از مدرسه ثروت تهران برای فراگیری علوم دینی راهی قم شد و پس از چند سال سكونت در آن شهر و گذراندن مقدمات و بخشی از سطوح به نجف اشرف رفت.

در توقف دو ساله خود در نجف از محضر اساتیدی همچون آیت الله حاج شیخ مرتضی طالقانی و مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ محمدتقی آملی (صاحب دررالفوائد تعلیقه بر شرح منظومه سبزواری) بهره های علمی و اخلاقی فراوانی برد. به یاد دارم كه در درس شرح منظومه از مرحوم آملی مكرر نقل قول می‌كرد و می‌فرمود : "ایشان عالمی وارسته و دائم الذكر و استاد فلسفه من بودند در نجف...".

با این كه تصمیم داشت در نجف بماند و به ادامه تحصیل بپردازد از والده مكرمه اش نامه‌ای دریافت كرد كه وی را به مراجعت به تهران فرا می‌خواند لذا علی رغم تمایل شخصی به اقامت در نجف از آنجا كه به گفته خود "تحصیل را واجب و اطاعت امر مادر را اوجب" می‌دانست به تهران برگشت و پس از گذشت سه روز از مراسم ساده ازدواجی كه قبلاً تداركش را دیده بودند رهسپار مشهد مقدس شد و این حدود سال 1312 شمسی بود.

در مشهد پس از پایان تحصیل سطح در محضر مرحوم آیت الله حاج شیخ هاشم قزوینی در حوزه درس خارج فقه و اصول و معارف مرحوم آیت الله العظمی میرزامهدی غروی اصفهانی حاضر می‌شود و تا پایان عمر استاد (19 ذی الحجه1365 ق) نزدیك ده سال از محضر وی مبانی اصولی مرحوم آیت الله میرزای نایینی و فقه و معارف اهل البیت (علیهم السلام) را فرا می‌گیرد.

سالیان ملازمت با مرحوم آیت الله آقا میرزامهدی دوران شكل گیری شخصیت علمی و اخلاقی او بود. مكتب استاد چنان در او رسوخ كرده بود كه تا پایان عمر در تبیین و ترویج مبانی و خط مشی اعتقادی او كوشش داشت و در كتاب ها و درس های خود همواره به تفسیر و تبیین معارف براساس آرا و اندیشه های استاد پرداخت.

مؤلف: مجتبی الهی خراسانی

آيت الله حاج ميرزا حسنعلي مرواريد قدس سره، هشتم شوال 1329 قمري در مشهد مقدس پا به عرصه حيات نهاد. شهرت «مرواريد» در خاندان ايشان با يكي از مشهورترين رجال ادب و هنر خوشنويسي، خواجه شهاب الدين عبدالله مرواريد كرماني (865 ـ955 قمري) آغاز مي شود. پدرش حاج شيخ محمدرضا مرواريد (1299 ـ 1338 قمري) از عالمان وارسته مشهد، و عمويش حاج شيخ علي اكبر مرواريد نيز عالمي برجسته و از شاگردان محقق بزرگ، آيت الله آخوند محمدكاظم خراساني بوده است. نام آيت الله مرواريد توسط دوست ديرين پدر، مرحوم آيت الله حاج شيخ حسنعلي نخودکي، و به ياد جد مادري ايشان، آيت الله حاج شيخ حسنعلي تهراني ( متوفاي 1329 قمري) «حسنعلي» ناميده شد. آيت الله مرواريد، در سال 1337 قمري در اوان نُه سالگي با از دست دادن پدر تحت تربيت مادر وارسته‌اش قرار گرفت، و طبق وصيت پدر، زير نظر دوست ديرين وي ـ حاج شيخ حسنعلي اصفهاني نخودكي (1279 ـ 1361 قمري) ـ به تحصيل مشغول گشت. نوجواني وي به تمرين صبر و رضا بر يتيمي و فقر و ملامت گذشت و زمينه‌اي براي استقامت و عظمت روحي وي گرديد. در همين ايام، ديگر دوست پدرش، محدث قمي براي تسلاي وي، هر از چند گاه، کتب تازه خويش را برايش مي‌آورد.

در شب 13 شعبان 1309 هـ . ق. مطابق با 13/12/1271، كودكی در یكی از محله‌های شیراز كه بیشترشان سادات موسوی بودند، دیده به جهان گشود كه نامش را «سید عبدالله» نهادند. مادرش، بی‌بی علویه از تبار قاضی حسین دزفولی، از خاندان خوزستانی بود.

سید عبدالله در آغازین روزهای 7 سالگی، با جمعی از كودكان هم بازی خود وارد مكتب خانه شد. او روخوانی قرآن را در آن جا و خواندن و نوشتن كتاب‌های فارسی و ادبیات مرسوم را نزد پدر خود فراگرفت.

وی در نزدیك‌ترین حوزه علمیه زادگاهش، به آموختن لغت، صرف و نحو و ادبیات عرب پرداخت و برخی از كتاب‌های اصولی و فقهی و منطق و فلسفه را نزد استادان حوزه علمیه شیراز و پدر خویش آموخت. در شيراز از محضراستاداني چون آیت الله شیخ علی ابوالوردی، آیت الله میرزا محمد صادق مجتهد و آیت الله حاج شیخ محمد رضا شامنی بهره مند گشت. او بسیاری از كتابهای درسی حوزه را مطالعه كرد. وی در 21 سالگی به اجتهاد رسید.

بارها استادش، آیت الله شیخ علی ابوالوردی در جمع علما و طلاب، ‌تصریح نمود: «آقا سید عبدالله احتیاج به نجف رفتن ندارد.» آیت الله شیرازی از وی اجازه اجتهاد مطلق گرفته بود.

آیت الله حاج سید محمدباقر آیت اللهی كه از استوانه‌های حوزه علمیه شیراز بود، فرمود:

«من اجازه اجتهاد مرحوم حاج شیخ علی ابوالوردی را كه در سال 1332 هـ . ق. به آیت الله العظمی شیرازی داده بود، دیدم و خواندم.»

مؤلف: استاد محمدرضا حکیمی

یکی از عالمان ربانی، و متألهان قرآنی، و مربیان بزرگ، و متعقلان سترگ، حضرت شیخ مجتبی‏ قزوینی خراسانی است.

شیخ مجتبی قزوینی خراسانی، به سال 1318 ق. در قزوین، از مادری صالحه تولد یافت. پدر وی، حجة الاسلام شیخ احمد تنکابنی نیز از عالمان بود و از شاگردان عالم متقی بزرگ، حاج میرزا حسین‏ خلیلی تهرانی(م:1326ق) . شیخ پس از تحصیلات‏ مقدماتی، در سنین جوانی به همراه پدر به نجف اشرف‏ مشرف گشت. و حدود 7 سال در آن سامان مقدس‏ بماند و از اساتید و عالمان بزرگی چون‏ سید محمد کاظم یزدی(م:1337ق) ، و میرزا محمد تقی شیرازی(م:1338ق) کسب فیض‏ کرد. گفته‏اند به معیت مرحوم آیة الله العظمی خوئی‏ (م:1413ق) مدتی از درس مرحوم میرزای نائینی‏ (م:1355ق) نیز بهره‏مند گردید. در یکی از نامه‏هایی‏ که میرزای نائینی، برای میرزای اصفهانی نوشته است. ذکر حاج شیخ مجتبی قزوینی آمده است.

شیخ سپس به قزوین بازگشت. و دو سال در زادگاه‏ خویش بماند. در این مرحله از عمر خود بود که به مربی‏ بزرگ، دانای حقایق و اسرار، و عالم به معارف قرآنی و واجد آن معارف و متعبد به آن معارف، حضرت‏ سید موسی زرآبادی قزوینی(م:1353ق) -که‏شوهر خواهر وی نیز بود رسید، و با تعالیم او پا به دایرهء عوالم انسانیت و شناخت این عوالم گذاشت، و در راه‏ کسب «علم باطن» افتاد، و بسیاری از علوم محتجبه را نیز از وی بیاموخت، و به ریاضات و مجاهدات شرعی‏ بپرداخت، و به سیر «عوالم الهی» روی آورد. و همین‏ استاد بود که وی را-از همان اوان-به سستی مبانی‏ معارف غیر قرآنی واقف ساخت، و روی دل او را از فلسفه‏ یونانی، و عرفان و اشراق گنوسی و اسکندرانی، و فلسفه‏ها و عرفانهای امتزاجی به سوی مطلع حکمت‏ یمانی و مشرق انوار قرآنی بازگرداند.

در شامگاه هفتم محرم سال 1313 ق. در نجف در خانواده ‎اي اهل علم و معنويت كودكي پا به عرصة هستي نهاد كه او را «محمد هادي» ناميدند.

اجداد او همه از سادات حسيني شهر مدينه منوره و از فرزندان امام علي بن الحسين ـ عليه السلام ـ بودند كه به جهت شرافت علمي و معنوي از بزرگان مدينه به شمار مي ‎رفتند محلة قديمي «بني هاشم» محل سكونت اين خاندان بود و همواره بزرگاني از قبيله ‎هاي عرب و دانشوران اسلامي بدآنجا رفت و آمد داشته ‎اند.

هجرت آنان در اواخر قرن يازدهم ق. از مدينه به آذربايجان ايران در پي دعوتي بود كه از جانب شيعيان اين ديار انجام گرفت. به دنبال اين دعوت سيد حسين (جد محمد هادي) و برادرش علي اكبر كه هر دو از جوانان فرزانه مدينه بودند به همراه زايرين خانة خدا وارد آذربايجان شدند و در منطقه «اسكوچاي» اقامت گزيدند و سيد حسين هم چنان در ميلان باقي ماند و از همان جا ازدواج كرد وي تا آخر عمر در ميان دوستداران اهل بيت پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ در منطقه آذربايجان به تبليغ و ترويج احكام اسلام پرداخت با رحلت سيد حسين فرزندان وي و بعدها نوادگانش اين رسالت عظيم را در منطقه آذربايجان دنبال كردند.

نياي مادري آية الله ميلاني آية الله شيخ محمد حسين مامقاني (متوفي به سال 1223 ق.) شاگردان شيخ مرتضي انصاري و شيخ مهدي آل كاشف الغطا است كه خود از فقهاي بزرگ اوايل قرن چهاردهم ق. به شمار مي ‎رفت و در دوران زندگي به زهد و پارسايي شهرت داشت.